W swojej praktyce używam lasera Nd: YAG w trybie Q-switched, który służy mi zarówno do zmniejszania stopnia nasilenia przewlekłych przebarwień żylnych, jak i do niwelowania przebarwień, będących efektami ubocznymi skleroterapii. Moje prezentacje na konferencjach naczyniowych dotyczą często powikłań i efektów ubocznych zabiegów flebologicznych i sposobów walki z nimi, m.in. ewidentnych korzyści z zastosowania laseroterapii w leczeniu przebarwień.
Skąd biorą się przebarwienia żylne?
Niewydolność żylna to nie tylko pajączki, żylaki i obrzęki. Jej kolejny stopień wyznacza obecność przebarwień, z początku beżowych, drobnoplamistych, z czasem zlewających się w duże brązowe plamy w okolicy kostek i stóp. Przebarwienia świadczą o postępującym przewlekłym procesie chorobowym. Niestety w kolejnych latach narastające przewlekłe zapalenie skóry i tkanki podskórnej może skończyć się powstaniem rany, czyli owrzodzenia żylnego. Przebarwienia żylne powiększają się wskutek drobnych urazów skóry. Nasila je również nadmierna ekspozycja obrzękniętych nóg na światło słoneczne.
Przebarwienia towarzyszą również zabiegom skleroterapii żylaków i pajączków i są niejako wpisane w tą metodę leczenia. Nie są powikłaniem, a niechętnie widzianym przeze mnie i moich pacjentów efektem ubocznym terapii. Beżowe linijne zmiany koloru skóry towarzyszyć mogą zabiegom skleroterapii przez tygodnie, czasem miesiące, rzadko (niestety około 1% zabiegów) przez lata. Dlaczego? Środek chemiczny używany w czasie skleroterapii uszkadza ścianę wewnętrzną naczynia, w celu zamknięcia jego światła. Niestety wskutek odcięcia się pajączków i żylaków od krążenia pozostaje w nich mniejsza lub większa ilość krwi. Krwinki ulegają uszkodzeniu i z hemoglobiny, barwnika krwinek czerwonych powstaje ciemno-brązowa hemosyderyna.
To nie skóra ulega przebarwieniu, ale zamknięte naczynia prześwitują przez nią na beżowo
Modyfikacje skleroterapii służą właśnie zmniejszeniu ilości krwi uwięzionej w leczonych naczyniach. Należy dodać, że zabiegi zamykania pajączków laserem przezskórnym również mogą spowodować podobny efekt przebarwienia leczonych naczyń. Zadaniem makrofagów, komórek „sprzątających” organizmu, jest likwidacja zamkniętych naczyń oraz uszkodzonej w nich krwi, co trwa u jednych krócej, u innych dłużej. Niestety u niewielkie ilości osób brązowy barwnik pozostaje pod skórą jako swoisty tatuaż, pomimo zlikwidowania pajączków i żylaków.
Istotną pomocą w leczeniu przebarwień jest laseroterapia
Medycyna posługuje się 2 typami laserów, są to nanosekundowe lasery Q-switched oraz lasery pikosekundowe. Olbrzymia, megawatowa moc impulsu laserowego zastosowana w drobnym ułamku sekundy (nano i pikosekundy) rozrywa złogi barwnika na drobniejsze fragmenty. Mimo, że efekt można przyrównać do działania granatu, laser nie daje poważnego ryzyka uszkodzenia skóry. Dzieje się tak, gdyż nie działa on w sposób termiczny i oparzenia są rzadkie. Praca lasera nie jest też zbyt bolesna. Charakterystyczne dla prawidłowo dobranych parametrów pracy lasera jest przejściowe zbielenie skóry nad przebarwieniem (tzw. mikrowybuchy barwnika, co pięknie pokazują np. filmiki z pracy lasera do usuwania tatuażu).
Oczywiście, jak w wielu zabiegach medycyny estetycznej, na efekt finalny trzeba zaczekać, w tym wypadku nawet 4-6 tygodni, w czasie których podrażniona laserem skóra jest zaczerwieniona i nieco obrzęknięta. Makrofagi łatwiej sprzątają te rozdrobnione fragmenty barwnika, skóra ulega stopniowemu przejaśnieniu i zabieg można powtórzyć, 2-4 razy lub nawet więcej, stosownie do wielkości i intensywności przebarwień.
Laserowe usuwanie przebarwień może wiązać się z ryzykiem występowania powikłań. Jest ono niewielkie, ale istnieje.
Przeciwwskazania do zabiegu laserowego usuwania przebarwień
- Stosowanie specyfików ziołowych światłouczulających (nagietek, dziurawiec) lub leków o podobnym działaniu (należy zebrać szczegółowy wywiad przed zabiegiem).
- Opalona skóra – minimum 2 tygodnie przerwy od opalania na słońcu lub solarium.
- Zapalne zmiany skórne w obszarze przebarwienia.
- Bardzo ciemna karnacja skóry.
- Ciąża.
Efekty pozabiegowe
- Rumień, obrzęk.
- Świąd bezpośrednio po zabiegu.
- Zwiększenie wrażliwości skóry.
- Uszkodzenie ciągłości skóry.
- Pęcherzyki i strupki – sporadycznie, powierzchowne i łatwo gojące się.
- Zmiany pigmentacji skóry – przebarwienia i odbarwienia częściej u osób o bardzo ciemnej karnacji, zanikają w ciągu 3–6 miesięcy
na naświetlanym obszarze mogą wystąpić zasinienia skóry, zanikające najczęściej w ciągu 1-2 tygodni. - Bardzo rzadko brązowe zabarwienie skóry, może się utrzymywać do 3 miesięcy.
- Możliwość uaktywnienie się na naświetlanym obszarze wirusa opryszczki, u nosicieli tego wirusa.
- Wyjątkowo rzadko bliznowacenie skóry.
Postępowanie po zabiegu
- Skórę należy smarować preparatami przyspieszającymi gojenie.
- Przez okres gdy skóra jest bardziej wrażliwa unikać kąpieli danego miejsca.
- Unikać opalania przez okres miesiąca.
- Unikać ćwiczeń fizycznych, masaży, długiego moczenia miejsca po zabiegu przez okres 1-2 tygodni, w zależności od wrażliwości skóry i objawów po zabiegu.
- Wskazane jest, aby do czasu zniknięcia obrzęku po zabiegu nie korzystać z sauny lub basenu publicznego.
- W razie narażenia na silne nasłonecznienie, stosować kremy z wysokim filtrem UV.
