Zaburzenia potencji to obecnie najbardziej niezdiagnozowany i nieleczony problem medyczny. Dotyczy on nawet 10% wszystkich mężczyzn i ponad połowy mężczyzn po czterdziestce. Warto podkreślić, że zaburzenia erekcji często są pierwszym i niejednokrotnie jedynym objawem ujawniających się w następnych latach chorób układu sercowo-naczyniowego, choroby niedokrwiennej serca, depresji i cukrzycy.
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni bardzo często odczuwają bezsilność wobec spotykających ich problemów seksualnych. Kobiety radzą się głównie swojego ginekologa (co dziesiąta Polka zasięga porady dotyczącej problemów swoich i partnera). Natomiast ponad 95% mężczyzn w ogóle nie zgłasza się do specjalistów z problemami seksualnymi.
Warunkiem niezbędnym do sprawnego funkcjonowania sfery seksualnej jest współdziałanie czynników psychologicznych, hormonalnych, neurologicznych oraz prawidłowa struktura narządów płciowych. Niestety w większości przypadków istnieje defekt na kilku poziomach jednocześnie, dlatego warto uświadomić sobie jakie podłoże mogą mieć zaburzenia erekcji.
Występowanie zaburzeń erekcji
- Krążeniowe: grupa ta obejmuje prawie połowę przypadków zaburzeń erekcji i dotyczy głównie miażdżycy, cukrzycy, a także nadciśnienia tętniczego i zmian poudarowych w mózgu. Zaawansowana miażdżyca aorty brzusznej i tętnic biodrowych nazywana zespołem Leriche’a, w swojej definicji ma właśnie 3 objawy: impotencję, brak tętna na nogach i bóle całych nóg wraz z pośladkami przy wysiłku.
- Hormonalne: nie są bardzo rozpowszechnione – wbrew temu, co sądzi wielu mężczyzn – stanowią około 9% przypadków zaburzeń erekcji, i najliczniej występują w wieku andropauzy.
- Neurogenne: wtórne do chorób i przebytych urazów kręgosłupa (tu znajduje się ośrodek erekcji), ale też do chorób mózgu (np. stwardnienie rozsiane) i nerwów obwodowych (neuropatia – alkoholowa, cukrzycowa, po urazach i operacjach w obrębie miednicy mniejszej itp.).
- Psychogenne: częściej spotykane u młodszych mężczyzn. Przyczyną są lęki, nastawienie zadaniowe, zahamowania na tle seksualnym, napięcie sytuacyjne, niepewność siebie w roli partnera oraz obawy przed ośmieszeniem.
- Mieszane: różne kombinacje wymienionych przyczyn impotencji zdarzają się w niektórych chorobach przewlekłych – np. w cukrzycy to zespół czynników obejmujących zmiany w naczyniach, neuropatię i zaburzenia hormonalne.
Profilaktyka zaburzeń potencji
Profilaktyka wiąże się z jednej strony z odpowiednim trybem życia, pozwalającym na spowolnienie procesów chorobowych – m.in. miażdżycy, cukrzycy, obturacyjnego bezdechu sennego i nadciśnienia. Jest to zadanie trudne i wymagające silnej woli, bo trudno jest umartwiać się wiele lat, aby uniknąć problemu, który niekoniecznie właśnie nam może się przytrafić. Z drugiej strony – odpowiednia zamiana leków stosowanych w chorobach przewlekłych pozwala bardzo łatwo i natychmiast zlikwidować już istniejący i dokuczliwy problem zaburzeń potencji.
Diagnostyka problemów seksualnych
Standard diagnostyczny w zakresie zaburzeń potencji powinien obejmować wywiad, badania laboratoryjne i prosty test wydolności organizmu. Wywiad obejmować powinien następujące punkty:
- Obecne lub podejrzewane choroby przewlekłe, przebyte operacje i urazy.
- Czynniki związane ze stylem życia: palenie papierosów, picie alkoholu, stosowanie narkotyków, obecność nadwagi.
- Zażywane leki.
- Jakość życia seksualnego.
Kolejnym krokiem są badania:
- podstawowe – poziom glukozy, kreatyniny i lipidogram,
- hormonalne – poziom prolaktyny i testosteronu (a w przypadku jego niedoboru – także poziom wolnego testosteronu, DHEAS i LH) w surowicy.
U pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą układu sercowo-naczyniowego ważna jest prosta ocena wydolności fizycznej – wejście bez problemu na 2. piętro, czy spacer szybkim marszem przez 10–15 minut bez duszności – pozwala ocenić ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych w trakcie współżycia jako niewielkie.
Leki wypływające na sprawność seksualną
Wiele chorób, ale i popularnych leków podnosi w organizmie poziom hormonu – prolaktyny. U matek jest on odpowiedzialny za wytwarzanie mleka, u mężczyzn zaś za obniżenie potencji. Zaliczamy do tego leki:
- zmniejszające ilośc kwasu solnego w żołądku – famotydyna, cymetydyna,
- przeciwnadciśnieniowe – werapamil, spironolakton, metylodopa,
- przeciwwymiotne – metoklopramid,
- przeciwdepresyjne – amitryptylina, imipramina,
- psychiatryczne – promazyna, sulpiryd, haloperidol,
- przeciwbólowe – morfina.
W połączeniu z pewnymi stanami chorobowymi staje się to problemem. Niewydolność wątroby i nerek spowalnia rozkład prolaktyny, a niedoczynność tarczycy zwiększaj jej produkcję. Co więcej istnieje hiperprolaktynemia czynnościowa – nieprawidłowe i nadmierne wydzielanie prolaktyny na wskutek różnych bodźców – tu myślimy m.in. o nieustannie zestresowanych ludziach sukcesu, czy wielkiego biznesu.
Negatywny wpływ na funkcje seksualne dotyczy również innych leków
- leków przeciwnadciśnieniowych – diuretyki tiazydowe i betablokery,
- antyarytmicznych – digoksyna, amiodaron,
- przeciwdepresyjnych – inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny,
- wpływających na gospodarkę hormonalną – ketokonazol, antyandrogeny, agoniści gonadoliberyn.
Niedobór testosteronu związany z wiekiem
Andropauza nie jest tak częstą przyczyną zaburzeń sprawności seksualnej jak do niedawna sądzono. Medycyna definiując starość jako wiek powyżej 65. roku życia, tworzy sztuczny podział – starość nie jest równoznaczna z andropauzą. Poza tym proces starzenia jest zjawiskiem bardzo indywidualnym i zależnym od sytuacji życiowej, ogólnego stanu zdrowia, schorzeń towarzyszących i samopoczucia. Co więcej, znaczenie ma również psychiczne nastawienie do postępującego w procesie starzenia obniżenia sprawności intelektualnej i fizycznej, jak i sprawności seksualnej. Co prawda z wiekiem następuje stopniowe upośledzenie funkcji wielu układów hormonalnych, objawiające się obniżeniem poziomu hormonów oraz ich biologicznej aktywności i stwierdza się wtedy również spadek testosteronu i jego pochodnych we krwi.
Wykazanie obniżonego poziomu testosteronu nie powinno uśpić czujności diagnostycznej, a powinno być powiązane z dokładnym wywiadem w kierunku współistniejących chorób. Marskość wątroby, zwłaszcza alkoholowa nie tylko związana jest ze zmniejszeniem poziomu testosteronu, ale i ze zwiększeniem ilości hormonów żeńskich – estrogenów. Poziom testosteronu zmniejsza się również w przypadku nadmiaru sterydów w organizmie – w schorzeniach hormonalnych, ale i w czasie leczenia sterydami chorób reumatologicznych oraz u sportowców stosujących doping. Np. znaczna otyłość może się wiązać z zaburzeniem wydzielania hormonów stymulujących produkcję testosteronu.
Leczenie problemów seksualnych
Przez tysiąclecia oprócz metod magicznych w terapii zaburzeń erekcji największą popularnością cieszyły się afrodyzjaki. Zalecano różne środki, jak ambra (Madagaskar), wyciągi z tarantuli, ekstrakt z muszek (Hiszpania), larwy os (Antyle), żeń-szeń (Korea), strychnina (Wietnam), wyciąg z drzewa sandałowego (Indie), środki halucynogenne (psylocybina w Meksyku, khat w Etiopii, peyotl u Indian Ameryki Środkowej i Północnej), czy cafe mandiqueiro (Brazylia).
Obecnie, standardy leczenia są nieco inne. Po pierwsze należy ustalić przyczyny zaburzeń erekcji, dopiero później można rozpocząć leczenie, zarówno niwelujące objawy, jak i usuwające przyczynę.
Zaleca się następujące standardy leczenia zaburzeń erekcji ustalająca następujące przyczyny:
- naczyniowe – inhibitory PDE5 (sildenafil, tadalafil, wardenafil), iniekcje w ciała jamiste prącia, protezowanie prącia, zabiegi naczyniowe poszerzające tętnice biodrowe wewnętrzne,
- hormonalne – leki zmniejszające poziom prolaktyny, testosteron,
- neurogenne – iniekcje w ciała jamiste prącia, próżnociągi, implanty,
- psychogenne – poradnictwo, psychoterapia, metody treningowe, inhibitory PDE5.
Pamiętaj, że problemy seksualne dotyczą wielu osób, a znalezienie ich podłoża oraz odpowiednie leczenie może znacząco poprawić komfort życia. Porozmawiamy o tym w pełnym zaufaniu. Możesz umówić wizytę w 7. lokalizacjach na Śląsku. Wybierz dogodny dla siebie termin.
