Serce jest pompą ssąco-tłoczącą. Lewa komora wypompowując krew zapewnia wypełnienie tętnic całego organizmu. Prawa komora zasysa krew z układu żylnego. Ale czy to wystarczy, by krew wróciła np. ze stopy 2-metrowego mężczyzny?
Mięsień płaszczkowaty wraz z mięśniem brzuchatym łydki tworzą razem tzw. mięsień trójgłowy łydki i ścięgno Achillesa. Ze względu na swoje bogate unaczynienie – nazywany jest on „drugim sercem człowieka”. Kurcząc się – wywołuje efekt pompy mięśniowej, ułatwiając powrót krwi żylnej. Sprawny staw skokowy jest tu kluczowym elementem (efekt pompy stawowej).
Jak zadbać o „drugie serce”, aby zapobiec żylakom i zakrzepicy żylnej?
- Zadbaj o to, by się ruszać. Ruch to zdrowie, chroni przed zakrzepicą żylną i przed obrzękami.
- Chodzenie po mieszkaniu to za mało. Poruszanie się po nim, w przeciwieństwie do spacerów, charakteryzuje się typowym „szuraniem”. Oznacza to mniejszą aktywność mięśni łydek. Czasy restrykcji covidowych nie były zdrowe dla żył.
- Zadbaj o porządną aktywność fizyczną. Przykładowo, szkoła tańca to bardzo dobry model zdrowego stylu życia!
- W „starszym” wieku nie rezygnuj z aktywności. Osoby w wieku podeszłym zasypiające w fotelu, mają obrzęki nawet bez żylaków, a genialnym dla nich rozwiązaniem są rowerki treningowe typu „rotor”, pozbawione kierownicy i siodełka.
- Zweryfikuj swój ubiór. Przykładowo, wysokie obcasy zmniejszają zakres skurczu mięśni, co nie jest zdrowe, a w miarę upływu lat zwyrodnienie stawów skokowych i kolanowych albo choroby reumatyczne blokują funkcje nawet sprawnych mięśni.
Dlaczego aktywność fizyczna jest tak ważna dla zdrowia
W stopach największa ilość krwi gromadzi się w żyłach podeszwowych bocznych. W okolicach, które odciskają największy ślad np. w piasku na plaży. Idąc, w sposób powtarzalny uciskamy te żyły wypychając krew do góry. Przykładowo stopa wydrążona (popularnie „o wysokim podbiciu”) utrudnia odpływ żylny. Z kolei otyłość, która wiąże się najczęściej ze stopami wydrążonymi nie jest zdrowa dla żył. Zatem warto zadbać o aktywność fizyczną!
Nieprawidłowy odpływ żylny – co jeszcze mu szkodzi
Pozostały, znacznie mniejszy wpływ na przepływ krwi żylnej ma pulsacyjny ucisk sąsiadujących z żyłami tętnic. Resztkowy przepływ krwi po pokonaniu naczyń włosowatych, skurcz naczyń związany z pozycją ciała oraz zasysająca siła prawej połowy serca, jamy brzusznej i klatki piersiowej (tłocznia piersiowo-brzuszna, ruchy przepony). Jak zrozumieć to na przykładadach?
- Prawokomorowa niewydolność serca i nadciśnienie płucne generują obrzęki.
- Palenie tytoniu wywołuje POChP i rozedmę płuc, zatem nie jest zdrowe również dla żył, a nie tylko dla serca i tętnic.
- Otyłość brzuszna i zbyt duże implanty piersi nie są zdrowe.
Co oprócz aktywności może usprawnić odpływ żylny
Kompresja od zewnątrz czyli kompresjoterapia. Czyli podkolanówki, bandaże albo wyroby na rzepy stosowane profilaktycznie lub leczniczo. To właśnie te wyroby uciskają nie tylko na wcześniej omawiane żyły mięśniowe. Uciskają również na żyły układu powierzchownego, położone płytko pod skórą. Klasę ucisku określa lekarz-flebolog, w czasie konsultacji naczyniowej. Sześć najważniejszych wniosków jest takich:
- Podkolanówki kompresyjne profilaktyczne tzw. „lotnicze” jeszcze nikomu nie zaszkodziły, a uratowały wiele istnień ludzkich przed zakrzepicą i zatorem płucnym.
- Pływanie, aqua-aerobic, modne rowerki podwodne są zdrowe (bardzo zdrowe!).
- To że kompresja działa, osoby podróżujące w ramach wycieczek objazdowych opisują słowami: „jak ściągnę buty w autokarze, tak mi spuchną nogi, że już ich nie ubiorę”.
- Pięciometrowa żyrafa nie ma żylaków i obrzęków ze względu na bardzo grubą, ciasną skórę. 😉
- Niewydolność zastawek żył sprawia, że krew podczas pracy mięśni, po chwilowym przesunięciu się w kierunku dosercowym, cofa się.
- Wniosek ostateczny i „take home message”: zabiegi likwidujące żylaki są bardzo wartościowe.
